معرفی کتاب: رسول خدا و مدیریت تنش های مدینه
در این کتاب نویسنده پس از بیان اهمیت پرداختن به چنین موضوعی و پیشینه آن، تلاش نموده است ضمن پاسخ گویی به سه سؤال از «بسترها و زمینه های بروز تنش در مدینه»، «راهکارهای پیشگیرانه از بروز تنش در مدینه» و «اقدامات حضرت (ص) در برون رفت از نزاع های مدینه» مدیریت رسول خدا (ص) در این مسئله را برای خواننده به تصویر کشد.
بدین منظور نگارنده در فصل اول ضمن معرفی و آشکارسازی میزان هم پوشانی اصطلاحاتی مانند «تنش»، «تعارض» و «تضاد» و نگاهی اجمالی به تکنیک های برون رفت از تعارض، خواننده را با عوامل ساختاری و انسانی در بروز تنش آشنا می سازد.
زمینه های بروز تنش در مدینه عصر رسول خدا (ص) عنوان فصل دوم این تحقیق است که در آن بخش نظری عوامل و بسترهای بروز تنش در جامعه با نمونه عینی جامعه مدینه در زمان پیامبر (ص) تلفیق گردیده تا ضمن پاسخ گویی به سؤال اول پژوهش حاضر، جایگاه بحث را روشن تر نماید.
فقدان انسجام اجتماعی، منابع مشترک محدود اقتصادی، مهاجرت در ذیل عوامل ساختاری و تیپ شخصیتی، عواطف، ارتباطات علائق به عنوان نمونه هایی از متغیرهای انسانی بخشی از مطالب این فصل را تشکیل داده است.
در پاسخ فعالیت های پیشگیرانه پیامبر (ص) در این مسئله مؤلف با استقراء اقدامات حضرت (ص) راهکارهای استفاده شده توسط ایشان را در محورهایی مانند فعالیت های پیشگیرانه ناظر به ساختار سیاسی، انسجام بخشی اجتماعی، تأسیس نهادهای ساماندهی امور، توجه به نقش اقتصاد، هدایت عامل انسانی و … دسته بندی نموده است.
ازآنجاکه هیجان های پدید آمده در آستانه بروز تنش نقشی اساسی را در رخ دادن نزاع بر عهده دارند فصل چهارم این اثر راهکارهای کنترل این گونه هیجان ها توسط پیامبر (ص) را محور بحث دارد و نمونه هایی مانند کنترل اخبار، نقش خواص، شفاف سازی، نمادسازی، ممنوع کردن تحریک دیگران به عنوان راه کارها موردبحث قرارگرفته اند. راه کار هایی که هرکدام در حادثه ای توسط پیامبر (ص) مورداستفاده بوده است.
مدارا، شورآفرینی، تغییر فضا، مسکوت نهادن، حل مسئله و برخورد راه کارهایی است که توسط پیامبر (ص) در برون رفت از تنش ها به کارگیری شده است و لذا نویسنده در پاسخ به سؤال سوم پژوهش حاضر در فصل پنجم همت خود را به توضیح آنان معطوف داشته است.
در نتیجه گیری کتاب تلاش شده است تا در یک جمع بندی مدیریت رسول خدا (ص) در مسئله تنش های مدینه ضمن بیان برخی اصول بنیادین رسول خدا (ص) و نقش اندیشه دینی حضرت (ص) در چگونگی بهره گیری از راهکارها؛ بازخوانی کلی گرد.